docs/kstars/julianday.docbook

0001 <sect1 id="ai-julianday">
0002 <sect1info>
0003 <author
0004 ><firstname
0005 >John</firstname
0006 > <surname
0007 >Cirillo</surname
0008 > </author>
0009 </sect1info>
0010 <title
0011 >Data juliańska</title>
0012 <indexterm
0013 ><primary
0014 >Data juliańska</primary>
0015 </indexterm>
0016 <para
0017 >Daty juliańskie to sposób oznaczania bieżącej daty poprzez proste obliczenie liczby dni, które minęły od dowolnej, z góry określonej daty. Ta liczba dni zwana jest <firstterm
0018 >datą juliańską</firstterm
0019 >, ze skrótem <abbrev
0020 >JD</abbrev
0021 >. Punktem początkowym, <abbrev
0022 >JD=0</abbrev
0023 >, jest 1 stycznia 4713 p.n.e. (lub 1 stycznia -4712, ponieważ nie było roku '0'). Daty juliańskie są bardzo użyteczne, ponieważ ułatwiają oszacowanie liczby dni pomiędzy dwoma zdarzeniami za pomocą zwykłego odejmowania. Taka operacja jest skomplikowana dla standardowego (gregoriańskiego) kalendarza, ponieważ dni są grupowane w miesiące, które zawierają różną liczbę dni. Mamy też dodatkowe utrudnienie, czyli <link linkend="ai-leapyear"
0024 >lata przestępne</link
0025 >. </para
0026 ><para
0027 >Zmianę kalendarza gregoriańskiego na datę juliańską i odwrotnie najlepiej jest pozostawić specjalnemu programowi przygotowanemu do tego zadania, takiemu jak <link linkend="tool-calculator"
0028 >Kalkulator astronomiczny</link
0029 > z&kstars;. Dla zainteresowanych przedstawiamy przykład metody zamiany daty: </para
0030 ><para
0031 ><abbrev
0032 >JD</abbrev
0033 > = <abbrev
0034 >D</abbrev
0035 > - 32075 + 1461*( <abbrev
0036 >Y</abbrev
0037 > + 4800 + ( <abbrev
0038 >M</abbrev
0039 > - 14 ) / 12 ) / 4 + 367*( <abbrev
0040 >M</abbrev
0041 > - 2 - ( <abbrev
0042 >M</abbrev
0043 > - 14 ) / 12 * 12 ) / 12 - 3*( ( <abbrev
0044 >Y</abbrev
0045 > + 4900 + ( <abbrev
0046 >M</abbrev
0047 > - 14 ) / 12 ) / 100 ) / 4 </para
0048 ><para
0049 >gdzie <abbrev
0050 >D</abbrev
0051 > to dzień (1-31), <abbrev
0052 >M</abbrev
0053 > to miesiąc (1-12), a <abbrev
0054 >R</abbrev
0055 > to rok (1801-2099). Pamiętaj, że ten wzór działa tylko na lata z przedziału od 1801 do 2099. Inne daty wymagają bardziej skomplikowanych obliczeń. </para
0056 ><para
0057 >Przykładowa data juliańska to: <abbrev
0058 >JD</abbrev
0059 > 2440588. Odpowiednikiem jest dzień 1 stycznia 1970. </para
0060 ><para
0061 >Daty juliańskie mogą być także wykorzystywane to określania czasu; czas dnia jest wyrażony ułamkiem pełnego dnia z godziną 12:00 jako punktem zero. Tak więc, 15:00 1 stycznia 1970 to <abbrev
0062 >DJ</abbrev
0063 > 2440588,125 (ponieważ 15:00 to 3 godziny od południa, a 3/24 = 0,125 dnia). Pamiętaj, że data juliańska jest zawsze obliczana względem <link linkend="ai-utime"
0064 >czasu uniwersalnego</link
0065 >, a nie lokalnego. </para
0066 ><para
0067 >Astronomowie używają określonych wartości daty juliańskiej jako istotnych punktów odniesienia zwanych <firstterm
0068 >epokami</firstterm
0069 >. Dobrze znana epoka nosi nazwę J2000; data juliańska dla 1 stycznia 2000, godzina 12:00 (południe) = <abbrev
0070 >JD</abbrev
0071 > 2451545,0. </para
0072 ><para
0073 >Wiele więcej informacji na temat dat juliańskiech jest dostępnych w Internecie. Dobrym początkiem może być strona (po angielsku) <ulink url="http://aa.usno.navy.mil/faq/docs/JD_Formula.html"
0074 >U.S. Naval Observatory</ulink
0075 >. Jeśli nie jest ona dostępna, kiedy to czytasz, spróbuj hasła <quote
0076 >data juliańska</quote
0077 > w Twojej ulubionej wyszukiwarce internetowej. </para>
0078 </sect1>