Warning, /education/kstars/po/nl/docs/kstars/cpoles.docbook is written in an unsupported language. File is not indexed.

0001 <sect1 id="ai-cpoles">
0002 <sect1info>
0003 <author
0004 ><firstname
0005 >Jason</firstname
0006 > <surname
0007 >Harris</surname
0008 > </author>
0009 </sect1info>
0010 <title
0011 >De hemelpolen</title>
0012 <indexterm
0013 ><primary
0014 >Hemelpolen</primary>
0015 <seealso
0016 >Equatoriale coördinaten</seealso>
0017 </indexterm>
0018 <para
0019 >De hemel lijkt voorbij te draaien van Oost naar West, en daarbij in 24 (<link linkend="ai-sidereal"
0020 >Sterren</link
0021 >)-uren een keer helemaal rond te gaan. Dit is een gevolg van het draaien van de aarde om zijn as. De as waarom de aarde draait snijdt de <link linkend="ai-csphere"
0022 >hemelbol</link
0023 > in twee punten. Deze punten zijn de <firstterm
0024 >hemelpolen</firstterm
0025 >. Als de aarde draait blijven de hemelpolen op hun plaats aan de hemel, en alle andere punten lijken er omheen te draaien. De hemelpolen zijn ook de polen van het<link linkend="equatorial"
0026 >Equatoriale coördinatensysteem</link
0027 >, wat betekent dat hun <firstterm
0028 >declinaties</firstterm
0029 > +90 en -90 graden zijn, voor in die volgorde de Noord- en de Zuidhemelpool. </para
0030 ><para
0031 >De noordelijke hemelpool heeft tegenwoordig ongeveer dezelfde coördinaten als de heldere ster <firstterm
0032 >Polaris</firstterm
0033 > (wat de Latijnse naam is voor de <quote
0034 >poolster</quote
0035 >). Hierdoor is de poolster erg handig voor de navigatie, niet alleen staat die altijd in het Noorden, ook de <link linkend="horizontal"
0036 >hoogte</link
0037 > is altijd (bijna) gelijk aan de <link linkend="ai-geocoords"
0038 >geografische breedte</link
0039 > van de waarnemer. (maar de poolster is alleen maar zichtbaar op het noordelijk halfrond). </para
0040 ><para
0041 >Dat Polaris (nu) dichtbij de noordelijke hemelpool staat is puur toevallig. Door de <link linkend="ai-precession"
0042 >Precessie</link
0043 >, staat de poolster maar een korte tijd nabij de noordelijke pool.
0044 Noot vertaler: "een korte tijd" is een grappig voorbeeld van astronomisch taalgebruik. Je moet hier denken aan de afgelopen en de komende eeuwen: Polaris nadert nu nog de pool, om die ongeveer in 2100 het dichtst te naderen. De afstand is dan minder dan een halve graad. Daarna zal Polaris zich weer langzaam van de pool verwijderen, met een snelheid die uitgedrukt kan worden in tientallen boogseconden per jaar (eerst uiteraard langzaam, daarna wat sneller). </para>
0045 <tip>
0046 <para
0047 >Oefeningen:</para>
0048 <para
0049 >Gebruik het venster <guilabel
0050 >Object zoeken</guilabel
0051 > (<keycombo action="simul"
0052 >&Ctrl;<keycap
0053 >F</keycap
0054 ></keycombo
0055 >) voor het zoeken van Polaris. Merk op dat de declinatie (bijna, maar niet precies) +90 graden is. Vergelijk de hoogte van Polaris met de geografische breedte van uw locatie. Deze twee verschillen altijd minder dan een graad.van elkaar. Ze zijn niet precies hetzelfde, omdat Polaris niet precies in de pool staat. (U kunt de kijkrichting precies op de noordelijke pool instellen door de equatoriale coördinaten aan te zetten, en daarna op de naar boven wijzende pijltjestoets te drukken totdat het beeld niet meer verandert). </para
0056 ><para
0057 >Gebruik het spinveld <guilabel
0058 >Tijdstap instellen</guilabel
0059 > in de werkbalk om het tijdsverloop in stappen van 100 seconden in te stellen. U kunt zien dat de hele hemel lijkt te draaien om de poolster, terwijl de poolster bijna op dezelfde plaats lijkt te blijven staan. </para
0060 ><para
0061 >We vertelden dat een hemelpool een pool is van het equatoriale coördinatensysteem. Wat is volgens u de pool van het horizontale (hoogte/azimut) coördinatensysteem? Antwoord: Het <link linkend="ai-zenith"
0062 >Zenit</link
0063 >). </para>
0064 </tip>
0065 </sect1>