Warning, /education/kalgebra/po/nl/docs/kalgebra/index.docbook is written in an unsupported language. File is not indexed.
0001 <?xml version="1.0" ?> 0002 <!DOCTYPE book PUBLIC "-//KDE//DTD DocBook XML V4.5-Based Variant V1.1//EN" "dtd/kdedbx45.dtd" [ 0003 <!ENTITY commands SYSTEM "commands.docbook"> 0004 0005 <!ENTITY MathML "<acronym 0006 >MathML</acronym 0007 >"> 0008 <!ENTITY % addindex "IGNORE"> 0009 <!ENTITY % Dutch "INCLUDE"> 0010 ]> 0011 0012 <book id="kalgebra" lang="&language;"> 0013 0014 <bookinfo> 0015 <title 0016 >Het handboek van &kalgebra;</title> 0017 0018 <authorgroup> 0019 <author 0020 ><firstname 0021 >Aleix</firstname 0022 > <surname 0023 >Pol</surname 0024 > <affiliation 0025 > <address 0026 >&Aleix.Pol.mail;</address> 0027 </affiliation> 0028 </author> 0029 &Jaap.Woldringh; 0030 </authorgroup> 0031 0032 <copyright> 0033 <year 0034 >2007</year> 0035 <holder 0036 >&Aleix.Pol;</holder> 0037 </copyright> 0038 0039 <legalnotice 0040 >&FDLNotice;</legalnotice> 0041 0042 0043 <date 0044 >2020-12-17</date> 0045 <releaseinfo 0046 >Applicaties 20.12</releaseinfo> 0047 0048 <abstract> 0049 <para 0050 >&kalgebra; kan uw grafische rekenmachine vervangen. Het heeft numerieke, logische, symbolische en analytische functies waarmee u wiskundige uitdrukkingen kunt berekenen, en de resultaten in 2D of 3D kunt plotten. &kalgebra; is gebaseerd op de Mathematical Markup Language (&MathML;), maar kennis daarvan is niet nodig om &kalgebra; te kunnen gebruiken. </para> 0051 </abstract> 0052 0053 <keywordset> 0054 <keyword 0055 >KDE</keyword> 0056 <keyword 0057 >kdeedu</keyword> 0058 <keyword 0059 >grafiek</keyword> 0060 <keyword 0061 >wiskunde</keyword> 0062 <keyword 0063 >2D</keyword> 0064 <keyword 0065 >3D</keyword> 0066 <keyword 0067 >MathML</keyword> 0068 </keywordset> 0069 0070 </bookinfo> 0071 0072 <chapter id="introduction"> 0073 <title 0074 >Inleiding</title> 0075 0076 <para 0077 >&kalgebra; heeft talloze eigenschappen die de gebruiker kan gebruiken voor allerlei wiskundige bewerkingen, en het grafisch weergeven van de resultaten. Aanvankelijk was dit programma op &MathML; gericht. Tegenwoordig kan het door iedereen worden gebruikt met enige wiskundige kennis, voor het oplossen van zowel eenvoudige als minder eenvoudige problemen. </para> 0078 <!--FIXME Ask Burkhard where to put tutorials and if it is worth efforts to do. Example from UB page: https://swiftscythe.blogspot.de/2011/02/how-to-work-with-complex-numbers-in.html--> 0079 <para 0080 >Het heeft eigenschappen zoals: </para> 0081 0082 0083 <itemizedlist> 0084 <listitem 0085 ><para 0086 >Een rekenmachine waarin wiskundige functies snel en eenvoudig kunnen worden berekend. </para 0087 ></listitem> 0088 <listitem 0089 ><para 0090 >Scriptmogelijkheden voor gevorderde reeksen van berekeningen </para 0091 ></listitem> 0092 <listitem 0093 ><para 0094 >Taalmogelijkheden zoals definiëren van functies en automatisch syntaxisaanvullen. </para 0095 ></listitem> 0096 <listitem 0097 ><para 0098 >Analysefuncties, zoals symbolisch differentiëren, vectoranalyse, en manipuleren van lijsten. </para 0099 ></listitem> 0100 <listitem 0101 ><para 0102 >Functieplotten met een actieve muisaanwijzer voor het grafisch vinden van nulpunten, en andere. </para 0103 ></listitem> 0104 <listitem 0105 ><para 0106 >3D plotten voor het visualiseren van 3D functies. </para 0107 ></listitem> 0108 <listitem 0109 ><para 0110 >Een woordenlijst van bewerkingen waarin vlot de vele aanwezige functies kunnen worden gevonden. </para 0111 ></listitem> 0112 </itemizedlist> 0113 0114 <para 0115 >Hier ziet u een schermbeeld van &kalgebra; in actie: </para> 0116 0117 <screenshot> 0118 <screeninfo 0119 >Hier ziet u een schermbeeld van het hoofdvenster van &kalgebra;</screeninfo> 0120 <mediaobject> 0121 <imageobject> 0122 <imagedata fileref="kalgebra-main-window.png" format="PNG"/> 0123 </imageobject> 0124 <textobject> 0125 <phrase 0126 >Hoofdvenster van &kalgebra;</phrase> 0127 </textobject> 0128 </mediaobject> 0129 </screenshot> 0130 0131 <para 0132 >Bij het starten van &kalgebra; ziet de gebruiker een enkel venster, dat de tabbladen bevat voor<guilabel 0133 >Rekenmachine</guilabel 0134 >, <guilabel 0135 >2D-grafiek</guilabel 0136 > , <guilabel 0137 >3D-grafiek</guilabel 0138 > en <guilabel 0139 >Woordenlijst</guilabel 0140 >. In deze tabbladen vindt u een invoerveld waarin u functies kunt typen, en een veld waarin de antwoorden worden getoond. </para> 0141 0142 <para 0143 >Altijd kan de gebruiker een sessie beheren met de opties in het hoofdmenu <guilabel 0144 >Sessie</guilabel 0145 > options:</para> 0146 0147 <variablelist> 0148 0149 <varlistentry> 0150 <term 0151 ><menuchoice 0152 ><shortcut 0153 ><keycombo action="simul" 0154 >&Ctrl; <keycap 0155 >N</keycap 0156 ></keycombo 0157 ></shortcut 0158 > <guimenu 0159 >Sessie</guimenu 0160 ><guimenuitem 0161 >Nieuw</guimenuitem 0162 > </menuchoice 0163 ></term> 0164 <listitem 0165 ><para 0166 >Opent een nieuw venster van &kalgebra;</para 0167 ></listitem> 0168 </varlistentry> 0169 0170 <varlistentry> 0171 <term 0172 ><menuchoice 0173 ><shortcut 0174 ><keycombo action="simul" 0175 >&Ctrl;&Shift; <keycap 0176 >F</keycap 0177 ></keycombo 0178 ></shortcut 0179 > <guimenu 0180 >Sessie</guimenu 0181 ><guimenuitem 0182 >Volledig scherm</guimenuitem 0183 > </menuchoice 0184 ></term> 0185 <listitem 0186 ><para 0187 >Volledig scherm in &kalgebra; aan- en uitzetten. Dit kan ook met de knop <inlinemediaobject 0188 > <imageobject 0189 > <imagedata fileref="view-fullscreen.png" format="PNG"/> </imageobject 0190 > </inlinemediaobject 0191 > rechts boven in het venster van &kalgebra;.</para 0192 ></listitem> 0193 </varlistentry> 0194 0195 <varlistentry> 0196 <term 0197 ><menuchoice 0198 ><shortcut 0199 ><keycombo action="simul" 0200 >&Ctrl; <keycap 0201 >Q</keycap 0202 ></keycombo 0203 ></shortcut 0204 > <guimenu 0205 >Sessie</guimenu 0206 ><guimenuitem 0207 >Afsluiten</guimenuitem 0208 > </menuchoice 0209 ></term> 0210 <listitem 0211 ><para 0212 >Sluit het programma af.</para 0213 ></listitem> 0214 </varlistentry> 0215 0216 </variablelist> 0217 0218 </chapter> 0219 0220 <chapter id="syntax"> 0221 <title 0222 >Syntaxis</title> 0223 <para 0224 >In &kalgebra; kent een intuïtieve algebraïsche syntaxis voor het invoeren van functies, gelijk aan die van de meeste moderne grafische rekenmachines. U vindt hier een lijst van de fundamentele ingebouwde bewerkingen in &kalgebra;. De auteur van &kalgebra; modelleerde de syntaxis naar <ulink url="http://maxima.sourceforge.net/" 0225 >Maxima</ulink 0226 > en <ulink url="https://www.maplesoft.com/products/maple/" 0227 >Maple</ulink 0228 > om tegemoet te komen aan gebruikers van deze programma's. </para> 0229 0230 <para 0231 >Voor hen die belang stellen in hoe &kalgebra; werkt: door de gebruiker ingevoerde expressies worden in de backend geconverteerd naar &MathML;. Een rudimentair begrip van de mogelijkheden van &MathML; kan al veel duidelijk maken van de interne mogelijkheden van &kalgebra;. </para> 0232 0233 <para 0234 >Hier is een lijst van de tot nu toe beschikbare bewerkingen:</para> 0235 <itemizedlist> 0236 <listitem 0237 ><para 0238 ><literal 0239 >+ - * / </literal 0240 >: Optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen.</para 0241 > </listitem> 0242 <listitem 0243 ><para 0244 >^, **: Machtverheffen, u kunt ze allebei gebruiken. Het is ook mogelijk de unicode ² -karakters te gebruiken. U kunt machten ook gebruiken voor het berekenen van wortels zoals: a**(1/b)</para 0245 ></listitem> 0246 <listitem 0247 ><para 0248 ><literal 0249 >-> </literal 0250 >: lambda. Dit is hoe een of meer vrije variabelen worden opgegeven in een functie. Bijvoorbeeld, in de expressie <userinput 0251 >lengte:=(x,y)->(x*x+y*y)^0.5</userinput 0252 >, wordt de bewerking lambda gebruikt om aan te geven dat <literal 0253 >x</literal 0254 > en <literal 0255 >y</literal 0256 > in de functie lengte zullen worden gebruikt. </para 0257 ></listitem> 0258 <listitem 0259 ><para 0260 ><literal 0261 >x=a..b </literal 0262 >: Wordt gebruikt wanneer het nodig is om een interval te begrenzen (begrensde variabele+bovengrens+ondergrens). Dit betekent dat <literal 0263 >x</literal 0264 > verloopt van <literal 0265 >a</literal 0266 > naar <literal 0267 >b</literal 0268 >.</para 0269 ></listitem> 0270 <listitem 0271 ><para 0272 ><literal 0273 >() </literal 0274 >: Wat tussen haakjes staat eerst berekenen.</para 0275 ></listitem> 0276 <listitem 0277 ><para 0278 ><literal 0279 >abc(params)</literal 0280 > : Functies. Wanneer bij het inlezen een functie wordt gevonden, wordt nagegaan of <literal 0281 >abc</literal 0282 > een interne bewerking is. Indien dit zo is, dan wordt het als zodanig beschouwd, en anders als een door de gebruiker gemaakte functie.</para 0283 ></listitem> 0284 <listitem 0285 ><para 0286 ><literal 0287 >:= </literal 0288 >: Waardetoekenning. Wordt gebruikt om aan een variabele een waarde te geven. U kunt dingen doen als <userinput 0289 >x:=3</userinput 0290 >, <userinput 0291 >x:=y</userinput 0292 >, waarin <literal 0293 >y</literal 0294 > al of niet een waarde heeft, of <userinput 0295 >omtrek:=r->2*pi*r</userinput 0296 >. </para 0297 ></listitem> 0298 <listitem 0299 ><para 0300 ><literal 0301 >? </literal 0302 >: piecewise: voorwaarden in gedeelten. Hiermee kunnen we in &kalgebra; voorwaardelijke bewerkingen definiëren. Anders gezegd: dit iseen andere manier voor het opgeven van voorwaarden dan in de vorm van if, elseif, else. Geven we de voorwaarde op voor het symbool '<literal 0303 >?</literal 0304 >' dan geldt die alleen als die waar is. Bij een '<literal 0305 >?</literal 0306 >' zonder een voorwaarde, dan wordt die alsnog ingevoerd. Voorbeeld: <userinput 0307 >piecewise { x=0 ? 0, x=1 ? x+1, ? x**2 }</userinput 0308 > </para 0309 ></listitem> 0310 <listitem 0311 ><para 0312 >{ } : plaatshouder in &MathML;. Kan worden gebruikt om een plaatshouder te definiëren. Wordt het meest met piecewise worden gebruikt. </para 0313 ></listitem> 0314 <listitem 0315 ><para 0316 ><literal 0317 >= > >= < <=</literal 0318 > : Vergelijking van getallen, in de genoemde volgorde gelijk aan, groter dan of gelijk aan, kleiner dan en kleiner dan of gelijk aan.</para 0319 ></listitem> 0320 </itemizedlist> 0321 0322 <para 0323 >U zou mij nu kunnen vragen wat een gebruiker te maken heeft met &MathML;. Nou, dat is eenvoudig te beantwoorden. Hiermee kunnen we werken met functies zoals <function 0324 >cos()</function 0325 >, <function 0326 >sin()</function 0327 >, en andere goniometrische functies, <function 0328 >sum()</function 0329 > of <function 0330 >product()</function 0331 >. (optellen en vermenigvuldigen). Het doet er niet toe wat. We kunnen <function 0332 >plus()</function 0333 >, <function 0334 >times()</function 0335 > (keer) gebruiken, en verder alles waarvoor er een bewerking is. Booleaanse functies zijn ook aanwezig, zodat we zoiets kunnen gebruiken als <function 0336 >or(1,0,0,0,0)</function 0337 > (de or-functie)</para> 0338 0339 </chapter> 0340 0341 <chapter id="using-calculator"> 0342 <title 0343 >De rekenmachine gebruiken</title> 0344 <para 0345 >De rekenmachine van &kalgebra; is supersnel. De gebruiker kan hierin te berekenen expressies invoeren in de modus <guimenu 0346 >Berekenen</guimenu 0347 > of <guimenu 0348 >Evaluatie</guimenu 0349 >, afhankelijk van de keuze in het menu <guimenu 0350 >Rekenmachine</guimenu 0351 >. </para> 0352 <para 0353 >In de evaluatiemodus vereenvoudigt &kalgebra; de uitdrukking, zelfs als er een niet gedefinieerde variabele in voorkomt. In de berekeningsmodus berekent &kalgebra; alles, en geeft het een foutmelding wanneer een variabele niet is gedefinieerd. </para> 0354 <para 0355 >Naast het in het rekenmachinescherm tonen van de door de gebruiker ingevoerde vergelijkingen en de antwoorden, worden alle gedeclareerde variabelen getoond in een vast scherm rechts. Na dubbelklikken op een variabele ziet u een dialoog waarin u de waarde ervan kunt wijzigen. </para> 0356 0357 <para 0358 >De variabele <quote 0359 ><varname 0360 >ans</varname 0361 ></quote 0362 > (van answer, is antwoord) is speciaal. Hierin wordt het antwoord van de laatste berekening bewaard, zodat die daarna gebruikt kan worden. </para> 0363 0364 <para 0365 >Hier volgen wat voorbeelden van functies die in het invoerveld van de rekenmachine kunnen worden ingevoerd: </para> 0366 <itemizedlist> 0367 <listitem 0368 ><para 0369 ><userinput 0370 >sin(pi)</userinput 0371 ></para 0372 ></listitem> 0373 <listitem 0374 ><para 0375 ><userinput 0376 >k:=33</userinput 0377 ></para 0378 ></listitem> 0379 <listitem 0380 ><para 0381 ><userinput 0382 >sum(k*x : x=0..10)</userinput 0383 ></para 0384 ></listitem> 0385 <listitem 0386 ><para 0387 ><userinput 0388 >f:=p->p*k</userinput 0389 ></para 0390 ></listitem> 0391 <listitem 0392 ><para 0393 ><userinput 0394 >f(pi)</userinput 0395 ></para 0396 ></listitem> 0397 </itemizedlist> 0398 0399 <para 0400 >Hier volgt een schermafbeelding van het rekenmachinevenster na het invoeren van de bovenstaande voorbeelden: </para> 0401 <screenshot> 0402 <screeninfo 0403 >Schermbeeld van de rekenmachine van &kalgebra; met voorbeelden van expressies</screeninfo> 0404 <mediaobject> 0405 <imageobject> 0406 <imagedata fileref="kalgebra-console-window.png" format="PNG"/> 0407 </imageobject> 0408 <textobject> 0409 <phrase 0410 >Venster van de rekenmachine van &kalgebra;</phrase> 0411 </textobject> 0412 </mediaobject> 0413 </screenshot> 0414 0415 0416 <para 0417 >Een gebruiker kan het uitvoeren van een lijst van berekeningen regelen met de menu-opties in het menu <guimenu 0418 >Rekenmachine</guimenu 0419 >:</para> 0420 0421 <variablelist> 0422 0423 <varlistentry> 0424 <term 0425 ><menuchoice 0426 ><shortcut 0427 ><keycombo action="simul" 0428 >&Ctrl; <keycap 0429 >L</keycap 0430 ></keycombo 0431 ></shortcut 0432 > <guimenu 0433 >Rekenmachine</guimenu 0434 ><guimenuitem 0435 >Script lezen...</guimenuitem 0436 > </menuchoice 0437 ></term> 0438 <listitem 0439 ><para 0440 >Voert de instructies in een bestand na elkaar uit. Handig om bijvoorbeeld een aantal bibliotheken te definiëren, of met vorig werk verder te kunnen gaan.</para 0441 ></listitem> 0442 </varlistentry> 0443 0444 <varlistentry> 0445 <term 0446 ><menuchoice 0447 ><guimenu 0448 >Rekenmachine</guimenu 0449 ><guisubmenu 0450 >Recente scripts</guisubmenu 0451 > </menuchoice 0452 ></term> 0453 <listitem 0454 ><para 0455 >Toont een submenu waarin u recent gebruikte scripts kunt selecteren.</para 0456 ></listitem> 0457 </varlistentry> 0458 0459 <varlistentry> 0460 <term 0461 ><menuchoice 0462 ><shortcut 0463 ><keycombo action="simul" 0464 >&Ctrl; <keycap 0465 >G</keycap 0466 ></keycombo 0467 ></shortcut 0468 > <guimenu 0469 >Rekenmachine</guimenu 0470 ><guimenuitem 0471 >Script opslaan...</guimenuitem 0472 > </menuchoice 0473 ></term> 0474 <listitem 0475 ><para 0476 >Bewaart alle in deze sessie ingetypte instructies voor later hergebruik. Hiervoor wordt een tekstbestand aangemaakt, dat eenvoudig kan worden bewerkt met een tekstverwerker, zoals &kate;.</para 0477 ></listitem> 0478 </varlistentry> 0479 0480 <varlistentry> 0481 <term 0482 ><menuchoice 0483 ><shortcut 0484 ><keycombo action="simul" 0485 >&Ctrl; <keycap 0486 >S</keycap 0487 ></keycombo 0488 ></shortcut 0489 > <guimenu 0490 >Rekenmachine</guimenu 0491 ><guimenuitem 0492 >Log exporteren...</guimenuitem 0493 > </menuchoice 0494 ></term> 0495 <listitem 0496 ><para 0497 >Slaat de log (logboek) van alle resultaten op in een &HTML;-bestand, zodat u die kunt afdrukken of publiceren.</para 0498 ></listitem> 0499 </varlistentry> 0500 0501 <varlistentry> 0502 <term 0503 ><menuchoice 0504 ><shortcut 0505 ><keycap 0506 >F3</keycap 0507 ></shortcut 0508 > <guimenu 0509 >Rekenmachine</guimenu 0510 ><guimenuitem 0511 >ans invoegen...</guimenuitem 0512 > </menuchoice 0513 ></term> 0514 <listitem 0515 ><para 0516 >Voeg de variabele <quote 0517 ><varname 0518 >ans</varname 0519 ></quote 0520 > in voor het eenvoudiger maken oudere waarden opnieuw te gebruiken.</para 0521 ></listitem> 0522 </varlistentry> 0523 0524 <varlistentry> 0525 <term 0526 ><menuchoice 0527 ><guimenu 0528 >Rekenmachine</guimenu 0529 ><guimenuitem 0530 >Berekenen</guimenuitem 0531 > </menuchoice 0532 ></term> 0533 <listitem 0534 ><para 0535 >Een radioknop voor het instellen van de <guilabel 0536 >Rekenmethode</guilabel 0537 >.</para 0538 ></listitem> 0539 </varlistentry> 0540 0541 <varlistentry> 0542 <term 0543 ><menuchoice 0544 ><guimenu 0545 >Rekenmachine</guimenu 0546 ><guimenuitem 0547 >Berekenen</guimenuitem 0548 > </menuchoice 0549 ></term> 0550 <listitem 0551 ><para 0552 >Een radioknop voor het instellen van de <guilabel 0553 >Rekenmethode</guilabel 0554 >.</para 0555 ></listitem> 0556 </varlistentry> 0557 0558 </variablelist> 0559 </chapter> 0560 0561 <chapter id="two-D-graphs"> 0562 <title 0563 >2D-grafieken</title> 0564 <para 0565 >U kunt een 2D-grafiek in &kalgebra; toevoegen in het tabblad <guilabel 0566 >2D-grafiek</guilabel 0567 >. Klik hierin op de knop <guilabel 0568 >Toevoegen</guilabel 0569 >, u kunt dan een nieuwe functie intypen in het invoerveld.</para> 0570 0571 <sect1 id="two-D-syntax"> 0572 <title 0573 >Syntaxis</title> 0574 <para 0575 >Indien u een gebruikelijke functie <function 0576 >f(x)</function 0577 > wilt gebruiken, dan is het niet nodig die nader te omschrijven, maar is het een functie <function 0578 >f(y)</function 0579 > of een functie in poolcoördinaten, dan is het nodig om <literal 0580 >y-></literal 0581 > en <literal 0582 >q-></literal 0583 > toe te voegen als begrensde variabelen.</para> 0584 0585 <para 0586 >Voorbeelden:</para> 0587 <itemizedlist> 0588 <listitem 0589 ><para 0590 ><userinput 0591 >sin(x)</userinput 0592 ></para 0593 ></listitem> 0594 <listitem 0595 ><para 0596 ><userinput 0597 >x²</userinput 0598 ></para 0599 ></listitem> 0600 <listitem 0601 ><para 0602 ><userinput 0603 >y->sin(y)</userinput 0604 ></para 0605 ></listitem> 0606 <listitem 0607 ><para 0608 ><userinput 0609 >q->3*sin(7*q)</userinput 0610 ></para 0611 ></listitem> 0612 <listitem 0613 ><para 0614 ><userinput 0615 >t->vector{sin t, t**2}</userinput 0616 ></para 0617 ></listitem> 0618 </itemizedlist> 0619 <para 0620 >Na het invoeren van een functie klikt u op de knop <guibutton 0621 >OK</guibutton 0622 >, de grafiek wordt dan in het hoofvenster getoond.</para> 0623 0624 </sect1> 0625 0626 <sect1 id="two-D-features"> 0627 <title 0628 >Eigenschappen</title> 0629 <para 0630 >U kunt meerdere grafieken tegelijk plotten. In de Lijst-modus kunt u dit gewoon met de knop <guilabel 0631 >Toevoegen</guilabel 0632 > doen. U kunt elke grafiek een eigen kleur geven.</para> 0633 0634 <para 0635 >U kunt in de grafieken zoomen en het beeld verplaatsen met behulp van de muis. Met het muiswiel kunt u in- en uitzoomen. Met de &LMB; kunt u ook een gebied selecteren waarna op dit gebied wordt in- en uitgezoomd. Het beeld kan worden verplaatst met behulp van de pijltjes-toetsen.</para> 0636 0637 <note> 0638 <para 0639 >Het afbeeldingsgebied voor 2D-grafieken kan expliciet worden aangegeven in het tabblad <guilabel 0640 >Afbeeldingsgebied</guilabel 0641 > in het tabblad <guilabel 0642 >2D-grafiek</guilabel 0643 >.</para> 0644 </note> 0645 0646 <para 0647 >In het tabblad <guilabel 0648 >Lijst</guilabel 0649 > rechtsonder, kunt u een tabblad <guilabel 0650 >Bewerken</guilabel 0651 > openen, waarin u met dubbelklikken een functie kunt bewerken of verwijderen, en middels het keuzevakje het tonen van de functienaam aan of uit zetten.</para> 0652 <para 0653 >In het menu <guimenu 0654 >2D-grafiek</guimenu 0655 > zijn de volgende opties:</para> 0656 <itemizedlist> 0657 <listitem 0658 ><para 0659 ><guimenuitem 0660 >Rooster</guimenuitem 0661 >: Rooster tonen/verbergen</para 0662 ></listitem> 0663 <listitem 0664 ><para 0665 ><guimenuitem 0666 >Aspectverhouding behouden</guimenuitem 0667 >: Bij het zoomen de aspectverhouding behouden.</para 0668 ></listitem> 0669 <listitem 0670 ><para 0671 ><guimenuitem 0672 >Opslaan</guimenuitem 0673 >: Slaat (<keycombo action="simul" 0674 >&Ctrl; <keycap 0675 >S</keycap 0676 ></keycombo 0677 >) de grafiek op als een afbeeldingsbestand.</para 0678 ></listitem> 0679 <listitem 0680 ><para 0681 ><guimenuitem 0682 >Zoom in/uit</guimenuitem 0683 >: Zoom in (<keycombo action="simul" 0684 >&Ctrl; <keycap 0685 >+</keycap 0686 ></keycombo 0687 >) en zoom uit (<keycombo action="simul" 0688 >&Ctrl; <keycap 0689 >-</keycap 0690 ></keycombo 0691 >)</para 0692 ></listitem> 0693 <listitem 0694 ><para 0695 ><guimenuitem 0696 >Actuele grootte</guimenuitem 0697 >: Terug naar beginwaarde zoomen</para 0698 ></listitem> 0699 <listitem 0700 ><para 0701 ><guilabel 0702 >Resolutie</guilabel 0703 >: Gevolgd door een lijst van radioknoppen waarmee u een resolutie kunt selecteren voor de grafieken</para 0704 ></listitem> 0705 </itemizedlist> 0706 0707 <para 0708 >Hieronder een schermbeeld van een gebruiker waarin zijn muisaanwijzer geplaatst is op het meest rechtse nulpunt van de functie <function 0709 >sin(1/x)</function 0710 >. Deze grafiek werd met een hoge resolutie gemaakt (omdat die steeds sneller op- en neergaat nabij de oorsprong). Er is ook een actieve muisaanwijzer beschikbaar waarvan u, als u die over de plot verplaatst, de bijbehorende <literal 0711 >x</literal 0712 > en <literal 0713 >y</literal 0714 >-coördinaten kunt aflezen links onder in het scherm. Op de plaats van deze muisaanwijzer wordt ook een actuele <quote 0715 >raaklijn</quote 0716 > aan de grafiek van de functie getekend op de plaats van de muisaanwijzer. </para> 0717 0718 <screenshot> 0719 <screeninfo 0720 >Hier is een schermbeeld van het 2D-venster van &kalgebra;</screeninfo> 0721 <mediaobject> 0722 <imageobject> 0723 <imagedata fileref="kalgebra-2dgraph-window.png" format="PNG"/> 0724 </imageobject> 0725 <textobject> 0726 <phrase 0727 >2D-venster van &kalgebra;</phrase> 0728 </textobject> 0729 </mediaobject> 0730 </screenshot> 0731 0732 0733 </sect1> 0734 0735 </chapter> 0736 0737 <chapter id="three-D-graphs"> 0738 <title 0739 >3D-grafieken</title> 0740 0741 <para 0742 >In &kalgebra; kunt u 3D-grafieken tekenen. Hiertoe kiest u het tabblad <guilabel 0743 >3D-grafiek</guilabel 0744 >. U ziet dan hieronder een invoerveld waarin u de functie kunt typen. <literal 0745 >Z</literal 0746 > kan nog niet worden gegeven. Voorlopig kan &kalgebra; alleen nog grafieken tekenen die alleen expliciet afhankelijk zijn van <literal 0747 >x</literal 0748 > en <literal 0749 >y</literal 0750 >, zoals <userinput 0751 >(x,y)->x*y</userinput 0752 >, waarin <userinput 0753 >z=x*y</userinput 0754 >. </para> 0755 0756 <para 0757 >Voorbeelden:</para> 0758 <itemizedlist> 0759 <listitem 0760 ><para 0761 ><userinput 0762 >(x,y)->sin(x)*sin(y)</userinput 0763 ></para 0764 ></listitem> 0765 <listitem 0766 ><para 0767 ><userinput 0768 >(x,y)->x/y</userinput 0769 ></para 0770 ></listitem> 0771 </itemizedlist> 0772 0773 <para 0774 >U kunt in de grafieken zoomen en het beeld verplaatsen met behulp van de muis. Met het muiswiel kunt u in- en uitzoomen. Als u de &LMB; ingedrukt houdt kunt u de grafiek roteren (draaien) door de muis te verplaatsen.</para> 0775 0776 <para 0777 >Met de pijltoetsen &Left; en &Right; kunt u de grafiek roteren (draaien) om de z-as, met de &Up; en &Down; pijltjestoetsen roteert u de grafiek om de horizontale as. Met de toets <keycap 0778 >W</keycap 0779 > kunt u in de plot inzoomen, en met de toets <keycap 0780 >S</keycap 0781 > uitzoomen.</para> 0782 0783 <para 0784 >In het menu <guimenu 0785 >3D-grafiek</guimenu 0786 > zijn deze opties:</para> 0787 <itemizedlist> 0788 <!-- not in master for 4.11 0789 <listitem 0790 ><para 0791 >Enable or disable transparency in the 3D Graph menu</para 0792 ></listitem> 0793 --> 0794 <listitem 0795 ><para 0796 ><guimenuitem 0797 >Opslaan</guimenuitem 0798 >: Slaat (<keycombo action="simul" 0799 >&Ctrl; <keycap 0800 >S</keycap 0801 ></keycombo 0802 >) de grafiek op als afbeeldingsbestand, of ondersteund document</para 0803 ></listitem> 0804 <listitem 0805 ><para 0806 ><guimenuitem 0807 >Beeld herstellen</guimenuitem 0808 >: Herstelt het beeld tot de originele zoomin het menu van <guimenu 0809 >3D-grafiek</guimenu 0810 ></para 0811 ></listitem> 0812 <listitem 0813 ><para 0814 >U kunt grafieken tekenen met <guimenuitem 0815 >Puntlijnen</guimenuitem 0816 >, <guimenuitem 0817 >Streepjeslijnen</guimenuitem 0818 > , of <guimenuitem 0819 >Aaneengesloten lijnen</guimenuitem 0820 >, in het menu <guimenu 0821 >3D-Grafiek</guimenu 0822 ></para 0823 ></listitem> 0824 </itemizedlist> 0825 0826 <para 0827 >Hieronder een schermbeeld van de zogenaamde <quote 0828 >sombrero</quote 0829 >-functie. In dit geval is de grafiek getekend met de lijnstijl voor 3D-grafieken. </para> 0830 0831 <screenshot> 0832 <screeninfo 0833 >Hier een schermbeeld van het 3D-venster van &kalgebra;</screeninfo> 0834 <mediaobject> 0835 <imageobject> 0836 <imagedata fileref="kalgebra-3dgraph-window.png" format="PNG"/> 0837 </imageobject> 0838 <textobject> 0839 <phrase 0840 >Venster van &kalgebra; voor 3D-grafieken</phrase> 0841 </textobject> 0842 </mediaobject> 0843 </screenshot> 0844 0845 </chapter> 0846 0847 <chapter id="dictionary"> 0848 <title 0849 >Woordenlijst</title> 0850 0851 <para 0852 >De woordenlijst bevat een lijst van alle bewerkingen die in &kalgebra; mogelijk zijn. U kunt hierin vinden hoe u een bewerking kunt gebruiken en welke parameters een functie nodig heeft. Hierin kunt u de vele mogelijkheden van &kalgebra; ontdekken. </para> 0853 0854 <para 0855 >Hieronder is een schermbeeld van het opzoeken van de functie cosinus in de woordenlijst. </para> 0856 0857 <screenshot> 0858 <screeninfo 0859 >Hier ziet u een schermbeeld van de woordenlijst van &kalgebra;</screeninfo> 0860 <mediaobject> 0861 <imageobject> 0862 <imagedata fileref="kalgebra-dictionary-window.png" format="PNG"/> 0863 </imageobject> 0864 <textobject> 0865 <phrase 0866 >Venster van de woordenlijst van &kalgebra;</phrase> 0867 </textobject> 0868 </mediaobject> 0869 </screenshot> 0870 0871 0872 </chapter> 0873 0874 &commands; 0875 0876 <chapter id="credits"> 0877 <title 0878 >Dankbetuigingen en Licentie</title> 0879 0880 <itemizedlist> 0881 <listitem 0882 ><para 0883 >Programma copyright 2005-2009 &Aleix.Pol;</para> 0884 </listitem> 0885 </itemizedlist> 0886 0887 <para 0888 >Documentatie copyright 2007 &Aleix.Pol; &Aleix.Pol.mail; </para> 0889 0890 &meld.fouten;&vertaling.jaap; &underFDL; &underGPL; </chapter> 0891 0892 &documentation.index; 0893 </book> 0894 0895 <!-- 0896 Local Variables: 0897 mode: sgml 0898 sgml-minimize-attributes:nil 0899 sgml-general-insert-case:lower 0900 sgml-indent-step:0 0901 sgml-indent-data:nil 0902 End: 0903 -->