Warning, /education/kalgebra/po/nl/docs/kalgebra/index.docbook is written in an unsupported language. File is not indexed.

0001 <?xml version="1.0" ?>
0002 <!DOCTYPE book PUBLIC "-//KDE//DTD DocBook XML V4.5-Based Variant V1.1//EN" "dtd/kdedbx45.dtd" [
0003   <!ENTITY commands SYSTEM "commands.docbook">
0004 
0005   <!ENTITY MathML "<acronym
0006 >MathML</acronym
0007 >">
0008   <!ENTITY % addindex "IGNORE">
0009   <!ENTITY % Dutch "INCLUDE">
0010 ]>
0011 
0012 <book id="kalgebra" lang="&language;">
0013 
0014 <bookinfo>
0015 <title
0016 >Het handboek van &kalgebra;</title>
0017 
0018 <authorgroup>
0019 <author
0020 ><firstname
0021 >Aleix</firstname
0022 > <surname
0023 >Pol</surname
0024 > <affiliation
0025 > <address
0026 >&Aleix.Pol.mail;</address>
0027 </affiliation>
0028 </author>
0029 &Jaap.Woldringh; 
0030 </authorgroup>
0031 
0032 <copyright>
0033 <year
0034 >2007</year>
0035 <holder
0036 >&Aleix.Pol;</holder>
0037 </copyright>
0038 
0039 <legalnotice
0040 >&FDLNotice;</legalnotice>
0041 
0042 
0043 <date
0044 >2020-12-17</date>
0045 <releaseinfo
0046 >Applicaties 20.12</releaseinfo>
0047 
0048 <abstract>
0049 <para
0050 >&kalgebra; kan uw grafische rekenmachine vervangen. Het heeft numerieke, logische, symbolische en analytische functies waarmee u wiskundige uitdrukkingen kunt berekenen, en de resultaten in 2D of 3D kunt plotten. &kalgebra; is gebaseerd op de Mathematical Markup Language (&MathML;), maar kennis daarvan is niet nodig om &kalgebra; te kunnen gebruiken. </para>
0051 </abstract>
0052 
0053 <keywordset>
0054 <keyword
0055 >KDE</keyword>
0056 <keyword
0057 >kdeedu</keyword>
0058 <keyword
0059 >grafiek</keyword>
0060 <keyword
0061 >wiskunde</keyword>
0062 <keyword
0063 >2D</keyword>
0064 <keyword
0065 >3D</keyword>
0066 <keyword
0067 >MathML</keyword>
0068 </keywordset>
0069 
0070 </bookinfo>
0071 
0072 <chapter id="introduction">
0073 <title
0074 >Inleiding</title>
0075 
0076 <para
0077 >&kalgebra; heeft talloze eigenschappen die de gebruiker kan gebruiken voor allerlei wiskundige bewerkingen, en het grafisch weergeven van de resultaten. Aanvankelijk was dit programma op &MathML;  gericht. Tegenwoordig kan het door iedereen worden gebruikt met enige wiskundige kennis, voor het oplossen van zowel eenvoudige als minder eenvoudige problemen. </para>
0078 <!--FIXME Ask Burkhard where to put tutorials and if it is worth efforts to do. Example from UB page: https://swiftscythe.blogspot.de/2011/02/how-to-work-with-complex-numbers-in.html-->
0079 <para
0080 >Het heeft eigenschappen zoals: </para>
0081 
0082 
0083 <itemizedlist>
0084 <listitem
0085 ><para
0086 >Een rekenmachine waarin wiskundige functies snel en eenvoudig kunnen worden berekend. </para
0087 ></listitem>
0088 <listitem
0089 ><para
0090 >Scriptmogelijkheden voor gevorderde reeksen van berekeningen </para
0091 ></listitem>
0092 <listitem
0093 ><para
0094 >Taalmogelijkheden zoals definiëren van functies en automatisch syntaxisaanvullen. </para
0095 ></listitem>
0096 <listitem
0097 ><para
0098 >Analysefuncties, zoals symbolisch differentiëren, vectoranalyse, en manipuleren van lijsten. </para
0099 ></listitem>
0100 <listitem
0101 ><para
0102 >Functieplotten met een actieve muisaanwijzer voor het grafisch vinden van nulpunten, en andere. </para
0103 ></listitem>
0104 <listitem
0105 ><para
0106 >3D plotten voor het visualiseren van 3D functies. </para
0107 ></listitem>
0108 <listitem
0109 ><para
0110 >Een woordenlijst van bewerkingen waarin vlot de vele aanwezige functies kunnen worden gevonden. </para
0111 ></listitem>
0112 </itemizedlist>
0113 
0114 <para
0115 >Hier ziet u een schermbeeld van &kalgebra; in actie: </para>
0116 
0117 <screenshot>
0118 <screeninfo
0119 >Hier ziet u een schermbeeld van het hoofdvenster van &kalgebra;</screeninfo>
0120         <mediaobject>
0121           <imageobject>
0122             <imagedata fileref="kalgebra-main-window.png" format="PNG"/>
0123           </imageobject>
0124             <textobject>
0125             <phrase
0126 >Hoofdvenster van &kalgebra;</phrase>
0127           </textobject>
0128         </mediaobject>
0129 </screenshot>
0130 
0131 <para
0132 >Bij het starten van &kalgebra; ziet de gebruiker een enkel venster, dat de tabbladen bevat voor<guilabel
0133 >Rekenmachine</guilabel
0134 >, <guilabel
0135 >2D-grafiek</guilabel
0136 > , <guilabel
0137 >3D-grafiek</guilabel
0138 > en <guilabel
0139 >Woordenlijst</guilabel
0140 >. In deze tabbladen vindt u een invoerveld waarin u functies kunt typen, en een veld waarin de antwoorden worden getoond. </para>
0141 
0142 <para
0143 >Altijd kan de gebruiker een sessie beheren met de opties in het hoofdmenu <guilabel
0144 >Sessie</guilabel
0145 > options:</para>
0146 
0147 <variablelist>
0148 
0149 <varlistentry>
0150 <term
0151 ><menuchoice
0152 ><shortcut
0153 ><keycombo action="simul"
0154 >&Ctrl; <keycap
0155 >N</keycap
0156 ></keycombo
0157 ></shortcut
0158 > <guimenu
0159 >Sessie</guimenu
0160 ><guimenuitem
0161 >Nieuw</guimenuitem
0162 > </menuchoice
0163 ></term>
0164 <listitem
0165 ><para
0166 >Opent een nieuw venster van &kalgebra;</para
0167 ></listitem>
0168 </varlistentry>
0169 
0170 <varlistentry>
0171 <term
0172 ><menuchoice
0173 ><shortcut
0174 ><keycombo action="simul"
0175 >&Ctrl;&Shift; <keycap
0176 >F</keycap
0177 ></keycombo
0178 ></shortcut
0179 > <guimenu
0180 >Sessie</guimenu
0181 ><guimenuitem
0182 >Volledig scherm</guimenuitem
0183 > </menuchoice
0184 ></term>
0185 <listitem
0186 ><para
0187 >Volledig scherm in &kalgebra; aan- en uitzetten. Dit kan ook met de knop <inlinemediaobject
0188 > <imageobject
0189 > <imagedata fileref="view-fullscreen.png" format="PNG"/> </imageobject
0190 > </inlinemediaobject
0191 > rechts boven in het venster van &kalgebra;.</para
0192 ></listitem>
0193 </varlistentry>
0194 
0195 <varlistentry>
0196 <term
0197 ><menuchoice
0198 ><shortcut
0199 ><keycombo action="simul"
0200 >&Ctrl; <keycap
0201 >Q</keycap
0202 ></keycombo
0203 ></shortcut
0204 > <guimenu
0205 >Sessie</guimenu
0206 ><guimenuitem
0207 >Afsluiten</guimenuitem
0208 > </menuchoice
0209 ></term>
0210 <listitem
0211 ><para
0212 >Sluit het programma af.</para
0213 ></listitem>
0214 </varlistentry>
0215 
0216 </variablelist>
0217 
0218 </chapter>
0219 
0220 <chapter id="syntax">
0221 <title
0222 >Syntaxis</title>
0223 <para
0224 >In &kalgebra; kent een intuïtieve algebraïsche syntaxis voor het invoeren van functies, gelijk aan die van de meeste moderne grafische rekenmachines. U vindt hier een  lijst van de fundamentele ingebouwde bewerkingen in &kalgebra;. De auteur van &kalgebra; modelleerde de syntaxis naar <ulink url="http://maxima.sourceforge.net/"
0225 >Maxima</ulink
0226 > en <ulink url="https://www.maplesoft.com/products/maple/"
0227 >Maple</ulink
0228 > om tegemoet te komen aan  gebruikers van deze programma's. </para>
0229 
0230 <para
0231 >Voor hen die belang stellen in hoe &kalgebra; werkt: door de gebruiker ingevoerde expressies worden in de backend geconverteerd naar &MathML;. Een rudimentair begrip van de mogelijkheden van &MathML; kan al veel duidelijk maken van de interne mogelijkheden van &kalgebra;. </para>
0232 
0233 <para
0234 >Hier is een lijst van de tot nu toe beschikbare bewerkingen:</para>
0235 <itemizedlist>
0236 <listitem
0237 ><para
0238 ><literal
0239 >+ - * / </literal
0240 >: Optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen.</para
0241 > </listitem>
0242 <listitem
0243 ><para
0244 >^, **: Machtverheffen, u kunt ze allebei gebruiken. Het is ook mogelijk de unicode ² -karakters te gebruiken. U kunt machten ook gebruiken voor het berekenen van wortels zoals: a**(1/b)</para
0245 ></listitem>
0246 <listitem
0247 ><para
0248 ><literal
0249 >-&gt; </literal
0250 >: lambda. Dit is hoe een of meer vrije variabelen worden opgegeven  in een functie. Bijvoorbeeld, in de expressie <userinput
0251 >lengte:=(x,y)->(x*x+y*y)^0.5</userinput
0252 >, wordt de bewerking lambda gebruikt om aan te geven dat <literal
0253 >x</literal
0254 > en <literal
0255 >y</literal
0256 > in de functie  lengte zullen worden gebruikt. </para
0257 ></listitem>
0258 <listitem
0259 ><para
0260 ><literal
0261 >x=a..b </literal
0262 >: Wordt gebruikt wanneer het nodig is om een interval te begrenzen  (begrensde variabele+bovengrens+ondergrens). Dit betekent dat <literal
0263 >x</literal
0264 > verloopt van  <literal
0265 >a</literal
0266 > naar <literal
0267 >b</literal
0268 >.</para
0269 ></listitem>
0270 <listitem
0271 ><para
0272 ><literal
0273 >() </literal
0274 >:  Wat tussen haakjes staat eerst berekenen.</para
0275 ></listitem>
0276 <listitem
0277 ><para
0278 ><literal
0279 >abc(params)</literal
0280 > :  Functies. Wanneer bij het inlezen een functie wordt gevonden,  wordt nagegaan of <literal
0281 >abc</literal
0282 > een interne bewerking is. Indien dit zo is, dan wordt het als zodanig beschouwd, en anders als een door de gebruiker gemaakte functie.</para
0283 ></listitem>
0284 <listitem
0285 ><para
0286 ><literal
0287 >:= </literal
0288 >: Waardetoekenning. Wordt gebruikt om aan een variabele een waarde te geven. U kunt dingen doen als <userinput
0289 >x:=3</userinput
0290 >, <userinput
0291 >x:=y</userinput
0292 >, waarin <literal
0293 >y</literal
0294 > al of niet een waarde heeft,  of <userinput
0295 >omtrek:=r->2*pi*r</userinput
0296 >. </para
0297 ></listitem>
0298 <listitem
0299 ><para
0300 ><literal
0301 >? </literal
0302 >: piecewise: voorwaarden in gedeelten. Hiermee kunnen we in &kalgebra; voorwaardelijke bewerkingen definiëren. Anders gezegd: dit iseen andere manier voor het opgeven van voorwaarden dan in de vorm van if, elseif, else. Geven we de voorwaarde op  voor het symbool  '<literal
0303 >?</literal
0304 >' dan geldt die alleen als die waar is.  Bij een '<literal
0305 >?</literal
0306 >' zonder een voorwaarde, dan wordt die alsnog ingevoerd. Voorbeeld: <userinput
0307 >piecewise { x=0 ? 0, x=1 ? x+1, ? x**2 }</userinput
0308 > </para
0309 ></listitem>
0310 <listitem
0311 ><para
0312 >{ } : plaatshouder in &MathML;. Kan worden gebruikt om een plaatshouder te definiëren. Wordt het meest met piecewise worden gebruikt. </para
0313 ></listitem>
0314 <listitem
0315 ><para
0316 ><literal
0317 >= &gt; &gt;= &lt; &lt;=</literal
0318 > : Vergelijking van getallen, in de genoemde volgorde gelijk aan, groter dan of gelijk aan, kleiner dan en kleiner dan of gelijk aan.</para
0319 ></listitem>
0320 </itemizedlist>
0321 
0322 <para
0323 >U zou mij nu kunnen vragen wat een gebruiker te maken heeft met &MathML;. Nou, dat is eenvoudig te beantwoorden. Hiermee kunnen we werken met functies zoals <function
0324 >cos()</function
0325 >, <function
0326 >sin()</function
0327 >, en andere goniometrische functies, <function
0328 >sum()</function
0329 > of <function
0330 >product()</function
0331 >. (optellen en vermenigvuldigen). Het doet er niet toe wat. We kunnen <function
0332 >plus()</function
0333 >, <function
0334 >times()</function
0335 > (keer) gebruiken, en verder alles waarvoor er een bewerking is. Booleaanse functies zijn ook aanwezig, zodat we zoiets kunnen gebruiken als <function
0336 >or(1,0,0,0,0)</function
0337 > (de or-functie)</para>
0338 
0339 </chapter>
0340 
0341 <chapter id="using-calculator">
0342 <title
0343 >De rekenmachine gebruiken</title>
0344 <para
0345 >De rekenmachine van &kalgebra; is supersnel. De gebruiker kan hierin te berekenen expressies invoeren in de modus <guimenu
0346 >Berekenen</guimenu
0347 > of <guimenu
0348 >Evaluatie</guimenu
0349 >, afhankelijk van de keuze in het menu <guimenu
0350 >Rekenmachine</guimenu
0351 >. </para>
0352 <para
0353 >In de evaluatiemodus vereenvoudigt &kalgebra; de uitdrukking, zelfs als er een niet gedefinieerde variabele in voorkomt. In de berekeningsmodus berekent &kalgebra; alles, en geeft het een foutmelding wanneer een variabele niet is gedefinieerd. </para>
0354 <para
0355 >Naast het in het rekenmachinescherm tonen  van de door de gebruiker ingevoerde vergelijkingen en de antwoorden, worden alle gedeclareerde variabelen getoond in een vast scherm rechts. Na dubbelklikken op een variabele ziet u een dialoog waarin u de waarde ervan kunt wijzigen. </para>
0356 
0357 <para
0358 >De variabele <quote
0359 ><varname
0360 >ans</varname
0361 ></quote
0362 > (van answer, is antwoord) is speciaal.  Hierin wordt het antwoord van de laatste berekening bewaard, zodat die daarna gebruikt kan worden. </para>
0363 
0364 <para
0365 >Hier volgen wat voorbeelden van functies die in het invoerveld van de rekenmachine kunnen worden ingevoerd: </para>
0366 <itemizedlist>
0367 <listitem
0368 ><para
0369 ><userinput
0370 >sin(pi)</userinput
0371 ></para
0372 ></listitem>
0373 <listitem
0374 ><para
0375 ><userinput
0376 >k:=33</userinput
0377 ></para
0378 ></listitem>
0379 <listitem
0380 ><para
0381 ><userinput
0382 >sum(k*x : x=0..10)</userinput
0383 ></para
0384 ></listitem>
0385 <listitem
0386 ><para
0387 ><userinput
0388 >f:=p->p*k</userinput
0389 ></para
0390 ></listitem>
0391 <listitem
0392 ><para
0393 ><userinput
0394 >f(pi)</userinput
0395 ></para
0396 ></listitem>
0397 </itemizedlist>
0398 
0399 <para
0400 >Hier volgt een schermafbeelding van het rekenmachinevenster na het invoeren van de bovenstaande voorbeelden: </para>
0401 <screenshot>
0402 <screeninfo
0403 >Schermbeeld van de rekenmachine van &kalgebra; met voorbeelden van expressies</screeninfo>
0404         <mediaobject>
0405           <imageobject>
0406             <imagedata fileref="kalgebra-console-window.png" format="PNG"/>
0407           </imageobject>
0408             <textobject>
0409             <phrase
0410 >Venster van de rekenmachine van &kalgebra;</phrase>
0411           </textobject>
0412         </mediaobject>
0413 </screenshot>
0414 
0415 
0416 <para
0417 >Een gebruiker kan het uitvoeren van een lijst van berekeningen regelen met de menu-opties in het menu <guimenu
0418 >Rekenmachine</guimenu
0419 >:</para>
0420 
0421 <variablelist>
0422 
0423 <varlistentry>
0424 <term
0425 ><menuchoice
0426 ><shortcut
0427 ><keycombo action="simul"
0428 >&Ctrl; <keycap
0429 >L</keycap
0430 ></keycombo
0431 ></shortcut
0432 > <guimenu
0433 >Rekenmachine</guimenu
0434 ><guimenuitem
0435 >Script lezen...</guimenuitem
0436 > </menuchoice
0437 ></term>
0438 <listitem
0439 ><para
0440 >Voert de instructies in een bestand na elkaar uit. Handig om bijvoorbeeld een aantal bibliotheken te definiëren, of met vorig werk verder te kunnen gaan.</para
0441 ></listitem>
0442 </varlistentry>
0443 
0444 <varlistentry>
0445 <term
0446 ><menuchoice
0447 ><guimenu
0448 >Rekenmachine</guimenu
0449 ><guisubmenu
0450 >Recente scripts</guisubmenu
0451 > </menuchoice
0452 ></term>
0453 <listitem
0454 ><para
0455 >Toont een submenu waarin u recent gebruikte scripts kunt selecteren.</para
0456 ></listitem>
0457 </varlistentry>
0458 
0459 <varlistentry>
0460 <term
0461 ><menuchoice
0462 ><shortcut
0463 ><keycombo action="simul"
0464 >&Ctrl; <keycap
0465 >G</keycap
0466 ></keycombo
0467 ></shortcut
0468 > <guimenu
0469 >Rekenmachine</guimenu
0470 ><guimenuitem
0471 >Script opslaan...</guimenuitem
0472 > </menuchoice
0473 ></term>
0474 <listitem
0475 ><para
0476 >Bewaart alle in deze sessie ingetypte instructies voor later hergebruik. Hiervoor wordt een tekstbestand aangemaakt, dat eenvoudig kan worden bewerkt met een tekstverwerker, zoals &kate;.</para
0477 ></listitem>
0478 </varlistentry>
0479 
0480 <varlistentry>
0481 <term
0482 ><menuchoice
0483 ><shortcut
0484 ><keycombo action="simul"
0485 >&Ctrl; <keycap
0486 >S</keycap
0487 ></keycombo
0488 ></shortcut
0489 > <guimenu
0490 >Rekenmachine</guimenu
0491 ><guimenuitem
0492 >Log exporteren...</guimenuitem
0493 > </menuchoice
0494 ></term>
0495 <listitem
0496 ><para
0497 >Slaat de log (logboek) van alle resultaten op in een &HTML;-bestand, zodat u die kunt afdrukken of publiceren.</para
0498 ></listitem>
0499 </varlistentry>
0500 
0501 <varlistentry>
0502 <term
0503 ><menuchoice
0504 ><shortcut
0505 ><keycap
0506 >F3</keycap
0507 ></shortcut
0508 > <guimenu
0509 >Rekenmachine</guimenu
0510 ><guimenuitem
0511 >ans invoegen...</guimenuitem
0512 > </menuchoice
0513 ></term>
0514 <listitem
0515 ><para
0516 >Voeg de variabele  <quote
0517 ><varname
0518 >ans</varname
0519 ></quote
0520 > in voor het eenvoudiger maken oudere waarden opnieuw te gebruiken.</para
0521 ></listitem>
0522 </varlistentry>
0523 
0524 <varlistentry>
0525 <term
0526 ><menuchoice
0527 ><guimenu
0528 >Rekenmachine</guimenu
0529 ><guimenuitem
0530 >Berekenen</guimenuitem
0531 > </menuchoice
0532 ></term>
0533 <listitem
0534 ><para
0535 >Een radioknop voor het instellen van de <guilabel
0536 >Rekenmethode</guilabel
0537 >.</para
0538 ></listitem>
0539 </varlistentry>
0540 
0541 <varlistentry>
0542 <term
0543 ><menuchoice
0544 ><guimenu
0545 >Rekenmachine</guimenu
0546 ><guimenuitem
0547 >Berekenen</guimenuitem
0548 > </menuchoice
0549 ></term>
0550 <listitem
0551 ><para
0552 >Een radioknop voor het instellen van de <guilabel
0553 >Rekenmethode</guilabel
0554 >.</para
0555 ></listitem>
0556 </varlistentry>
0557 
0558 </variablelist>
0559 </chapter>
0560 
0561 <chapter id="two-D-graphs">
0562 <title
0563 >2D-grafieken</title>
0564 <para
0565 >U kunt een 2D-grafiek in &kalgebra; toevoegen in het tabblad <guilabel
0566 >2D-grafiek</guilabel
0567 >. Klik hierin op de knop <guilabel
0568 >Toevoegen</guilabel
0569 >, u kunt dan een nieuwe functie intypen in het invoerveld.</para>
0570 
0571 <sect1 id="two-D-syntax">
0572 <title
0573 >Syntaxis</title>
0574 <para
0575 >Indien u een gebruikelijke functie <function
0576 >f(x)</function
0577 > wilt gebruiken, dan is het niet nodig die nader te omschrijven, maar is het een functie <function
0578 >f(y)</function
0579 > of een functie in poolcoördinaten, dan is het nodig om <literal
0580 >y-&gt;</literal
0581 > en <literal
0582 >q-&gt;</literal
0583 > toe te voegen als begrensde variabelen.</para>
0584 
0585 <para
0586 >Voorbeelden:</para>
0587 <itemizedlist>
0588 <listitem
0589 ><para
0590 ><userinput
0591 >sin(x)</userinput
0592 ></para
0593 ></listitem>
0594 <listitem
0595 ><para
0596 ><userinput
0597 >x²</userinput
0598 ></para
0599 ></listitem>
0600 <listitem
0601 ><para
0602 ><userinput
0603 >y->sin(y)</userinput
0604 ></para
0605 ></listitem>
0606 <listitem
0607 ><para
0608 ><userinput
0609 >q->3*sin(7*q)</userinput
0610 ></para
0611 ></listitem>
0612 <listitem
0613 ><para
0614 ><userinput
0615 >t->vector{sin t, t**2}</userinput
0616 ></para
0617 ></listitem>
0618 </itemizedlist>
0619 <para
0620 >Na het invoeren van een functie klikt u op de knop <guibutton
0621 >OK</guibutton
0622 >, de grafiek wordt dan in het hoofvenster getoond.</para>
0623 
0624 </sect1>
0625 
0626 <sect1 id="two-D-features">
0627 <title
0628 >Eigenschappen</title>
0629 <para
0630 >U kunt meerdere grafieken tegelijk plotten. In de Lijst-modus kunt u dit gewoon met de knop <guilabel
0631 >Toevoegen</guilabel
0632 > doen. U kunt elke grafiek een eigen kleur geven.</para>
0633 
0634 <para
0635 >U kunt in de grafieken zoomen en het beeld verplaatsen met behulp van de muis. Met het muiswiel kunt u in- en uitzoomen. Met de &LMB; kunt u ook een gebied selecteren waarna op dit gebied wordt in- en uitgezoomd. Het beeld kan worden verplaatst met behulp van de pijltjes-toetsen.</para>
0636 
0637 <note>
0638  <para
0639 >Het afbeeldingsgebied voor 2D-grafieken kan expliciet worden aangegeven in het tabblad <guilabel
0640 >Afbeeldingsgebied</guilabel
0641 > in het tabblad <guilabel
0642 >2D-grafiek</guilabel
0643 >.</para>
0644 </note>
0645  
0646 <para
0647 >In het tabblad <guilabel
0648 >Lijst</guilabel
0649 > rechtsonder, kunt u een tabblad <guilabel
0650 >Bewerken</guilabel
0651 > openen, waarin u met dubbelklikken een functie kunt bewerken of verwijderen, en middels het keuzevakje  het tonen van de functienaam aan of uit zetten.</para>
0652 <para
0653 >In het menu <guimenu
0654 >2D-grafiek</guimenu
0655 > zijn de volgende opties:</para>
0656 <itemizedlist>
0657 <listitem
0658 ><para
0659 ><guimenuitem
0660 >Rooster</guimenuitem
0661 >: Rooster tonen/verbergen</para
0662 ></listitem>
0663 <listitem
0664 ><para
0665 ><guimenuitem
0666 >Aspectverhouding behouden</guimenuitem
0667 >: Bij het zoomen de aspectverhouding behouden.</para
0668 ></listitem>
0669 <listitem
0670 ><para
0671 ><guimenuitem
0672 >Opslaan</guimenuitem
0673 >:  Slaat (<keycombo action="simul"
0674 >&Ctrl; <keycap
0675 >S</keycap
0676 ></keycombo
0677 >) de grafiek op als een afbeeldingsbestand.</para
0678 ></listitem>
0679 <listitem
0680 ><para
0681 ><guimenuitem
0682 >Zoom in/uit</guimenuitem
0683 >: Zoom in (<keycombo action="simul"
0684 >&Ctrl; <keycap
0685 >+</keycap
0686 ></keycombo
0687 >) en zoom uit (<keycombo action="simul"
0688 >&Ctrl; <keycap
0689 >-</keycap
0690 ></keycombo
0691 >)</para
0692 ></listitem>
0693 <listitem
0694 ><para
0695 ><guimenuitem
0696 >Actuele grootte</guimenuitem
0697 >: Terug naar beginwaarde zoomen</para
0698 ></listitem>
0699 <listitem
0700 ><para
0701 ><guilabel
0702 >Resolutie</guilabel
0703 >: Gevolgd door een lijst van radioknoppen waarmee u een resolutie kunt selecteren voor de grafieken</para
0704 ></listitem>
0705 </itemizedlist>
0706 
0707 <para
0708 >Hieronder een schermbeeld van een gebruiker waarin zijn muisaanwijzer geplaatst is op het meest rechtse nulpunt van de functie <function
0709 >sin(1/x)</function
0710 >.  Deze grafiek werd met een hoge resolutie gemaakt (omdat die steeds sneller op- en neergaat nabij de oorsprong). Er is ook een actieve muisaanwijzer beschikbaar waarvan u, als u die over de plot verplaatst, de bijbehorende <literal
0711 >x</literal
0712 > en <literal
0713 >y</literal
0714 >-coördinaten kunt aflezen links onder in het scherm. Op de plaats van deze muisaanwijzer wordt ook een actuele <quote
0715 >raaklijn</quote
0716 > aan de grafiek van de functie getekend op de plaats van de muisaanwijzer. </para>
0717 
0718 <screenshot>
0719 <screeninfo
0720 >Hier is een schermbeeld van het 2D-venster van &kalgebra;</screeninfo>
0721         <mediaobject>
0722           <imageobject>
0723             <imagedata fileref="kalgebra-2dgraph-window.png" format="PNG"/>
0724           </imageobject>
0725             <textobject>
0726             <phrase
0727 >2D-venster van &kalgebra;</phrase>
0728           </textobject>
0729         </mediaobject>
0730 </screenshot>
0731 
0732 
0733 </sect1>
0734 
0735 </chapter>
0736 
0737 <chapter id="three-D-graphs">
0738 <title
0739 >3D-grafieken</title>
0740 
0741 <para
0742 >In &kalgebra; kunt u 3D-grafieken tekenen. Hiertoe kiest u het tabblad <guilabel
0743 >3D-grafiek</guilabel
0744 >.  U ziet dan hieronder een invoerveld waarin u de functie kunt typen. <literal
0745 >Z</literal
0746 > kan nog niet worden gegeven. Voorlopig kan &kalgebra; alleen nog grafieken tekenen die alleen expliciet afhankelijk zijn van <literal
0747 >x</literal
0748 > en <literal
0749 >y</literal
0750 >, zoals <userinput
0751 >(x,y)->x*y</userinput
0752 >, waarin <userinput
0753 >z=x*y</userinput
0754 >. </para>
0755 
0756 <para
0757 >Voorbeelden:</para>
0758 <itemizedlist>
0759 <listitem
0760 ><para
0761 ><userinput
0762 >(x,y)->sin(x)*sin(y)</userinput
0763 ></para
0764 ></listitem>
0765 <listitem
0766 ><para
0767 ><userinput
0768 >(x,y)->x/y</userinput
0769 ></para
0770 ></listitem>
0771 </itemizedlist>
0772 
0773 <para
0774 >U kunt in de grafieken zoomen en het beeld verplaatsen met behulp van de muis. Met het muiswiel kunt u in- en uitzoomen. Als u de &LMB; ingedrukt houdt kunt u de grafiek roteren (draaien) door de muis te verplaatsen.</para>
0775 
0776 <para
0777 >Met de pijltoetsen &Left; en &Right; kunt u de grafiek roteren (draaien) om de z-as, met de &Up; en &Down;  pijltjestoetsen roteert u de grafiek om de horizontale as.  Met  de toets  <keycap
0778 >W</keycap
0779 >  kunt u in de plot inzoomen, en met de toets <keycap
0780 >S</keycap
0781 > uitzoomen.</para>
0782 
0783 <para
0784 >In het menu <guimenu
0785 >3D-grafiek</guimenu
0786 > zijn deze opties:</para>
0787 <itemizedlist>
0788 <!-- not in master for 4.11
0789 <listitem
0790 ><para
0791 >Enable or disable transparency in the 3D Graph menu</para
0792 ></listitem>
0793 -->
0794 <listitem
0795 ><para
0796 ><guimenuitem
0797 >Opslaan</guimenuitem
0798 >: Slaat (<keycombo action="simul"
0799 >&Ctrl; <keycap
0800 >S</keycap
0801 ></keycombo
0802 >) de grafiek op als afbeeldingsbestand, of ondersteund document</para
0803 ></listitem>
0804 <listitem
0805 ><para
0806 ><guimenuitem
0807 >Beeld herstellen</guimenuitem
0808 >: Herstelt het beeld tot de originele zoomin het menu van  <guimenu
0809 >3D-grafiek</guimenu
0810 ></para
0811 ></listitem>
0812 <listitem
0813 ><para
0814 >U kunt grafieken tekenen met <guimenuitem
0815 >Puntlijnen</guimenuitem
0816 >, <guimenuitem
0817 >Streepjeslijnen</guimenuitem
0818 > , of <guimenuitem
0819 >Aaneengesloten lijnen</guimenuitem
0820 >,  in het menu <guimenu
0821 >3D-Grafiek</guimenu
0822 ></para
0823 ></listitem>
0824 </itemizedlist>
0825 
0826 <para
0827 >Hieronder een schermbeeld van de zogenaamde <quote
0828 >sombrero</quote
0829 >-functie.  In dit geval is de grafiek getekend met de lijnstijl voor 3D-grafieken. </para>
0830 
0831 <screenshot>
0832 <screeninfo
0833 >Hier een schermbeeld van het 3D-venster van &kalgebra;</screeninfo>
0834         <mediaobject>
0835           <imageobject>
0836             <imagedata fileref="kalgebra-3dgraph-window.png" format="PNG"/>
0837           </imageobject>
0838             <textobject>
0839             <phrase
0840 >Venster van &kalgebra; voor 3D-grafieken</phrase>
0841           </textobject>
0842         </mediaobject>
0843 </screenshot>
0844 
0845 </chapter>
0846 
0847 <chapter id="dictionary">
0848 <title
0849 >Woordenlijst</title>
0850 
0851 <para
0852 >De woordenlijst bevat een lijst van alle bewerkingen die in &kalgebra; mogelijk zijn. U kunt hierin vinden hoe u een bewerking kunt gebruiken en welke parameters een functie nodig heeft. Hierin kunt u de vele mogelijkheden van &kalgebra; ontdekken. </para>
0853 
0854  <para
0855 >Hieronder is een schermbeeld van het opzoeken van de functie cosinus in de woordenlijst. </para>
0856 
0857 <screenshot>
0858 <screeninfo
0859 >Hier ziet u een schermbeeld van de woordenlijst van &kalgebra;</screeninfo>
0860         <mediaobject>
0861           <imageobject>
0862             <imagedata fileref="kalgebra-dictionary-window.png" format="PNG"/>
0863           </imageobject>
0864             <textobject>
0865             <phrase
0866 >Venster van de woordenlijst van &kalgebra;</phrase>
0867           </textobject>
0868         </mediaobject>
0869 </screenshot>
0870 
0871 
0872 </chapter>
0873 
0874 &commands;
0875 
0876 <chapter id="credits">
0877 <title
0878 >Dankbetuigingen en Licentie</title>
0879 
0880 <itemizedlist>
0881 <listitem
0882 ><para
0883 >Programma copyright 2005-2009 &Aleix.Pol;</para>
0884 </listitem>
0885 </itemizedlist>
0886 
0887 <para
0888 >Documentatie copyright 2007 &Aleix.Pol; &Aleix.Pol.mail; </para>
0889 
0890 &meld.fouten;&vertaling.jaap; &underFDL; &underGPL; </chapter>
0891 
0892 &documentation.index;
0893 </book>
0894 
0895 <!--
0896 Local Variables:
0897 mode: sgml
0898 sgml-minimize-attributes:nil
0899 sgml-general-insert-case:lower
0900 sgml-indent-step:0
0901 sgml-indent-data:nil
0902 End:
0903 -->